Palisander – drewno o zapachu róż

Pragnę zaprezentować gatunek drewna, który należy do pierwszych egzotyków, importowanych do Europy ze względu na wyjątkową kolorystykę. Pozyskiwane z drzew rosnących na trzech kontynentach drewno znane pod nazwą rosewood nie ze względu na swój wygląd, lecz z powodu wydzielanego zapachu – Palisander.

W obrocie handlowym wykorzystuje się najróżniejsze nazwy, które wskazują zwykle na region, z którego pochodzi odmiana: Indian rosewood, Madagascar rosewood, Rio Palisander (Brazilian rosewood), African Blackwood (Grenadill), Amazonas Palisander (Amazonas rosewood), Bolivian rosewood. W niniejszym artykule skupimy się na dwóch najczęściej spotykanych w Europie odmianach – palisandrze wschodnioindyjskim oraz palisandrze rio.

Drzewo

Drewno – charakterystyka ogólna

Palisander jest ciężkim drewnem o bardzo dobrych parametrach wytrzymałościowych. Jego struktura bardzo dekoracyjna, wyrazista, z wyraźnym usłojeniem. Dzięki temu podłogi wykonane z tego drewna uzyskują bardzo dekoracyjny, dynamiczny wygląd. Palisander wschodnioindyjski jest drewnem o gorszych parametrach wytrzymałościowych od palisandru rio, jednak jest stabilniejszy przy zmianach wilgotności. 

Drewno - Obróbka, klejenie, lakierowanie

Do przyklejania palisandru zaleca się stosować jedno lub dwuskładnikowe kleje poliuretanowe i poliuretanowo-epoksydowe. Lakierowanie Palisandru może sprawiać pewne problemy. Trudne do lakierowania, w szczególności lakierami uretanowymi mogą być partie bogate w żywice. Z tego powodu zalecane jest stosowanie odpowiednich podkładowych lakierów izolujących. Zawarty w drewnie dalbergion hamuje oksydację lakierów uretanowych oraz olejów i wosków. Problemem może również być znaczne blaknięcie drewna palisander pod wpływem światła po pokryciu go niektórymi rodzajami lakierów. Przed przybijaniem i przykręcaniem konieczne jest nawiercanie drewna. Z powodu twardości drewna do cięcia należy używać narzędzi z węglikami, do szlifowania papierów ściernych z nasypem cyrkoniowym lub ceramicznym. Drewno może zawierać kryształy, które utrudniają obróbkę mechaniczną i przyspieszają stępianie materiałów ściernych i narzędzi tnących. W czasie cięcia i szlifowania drewna palisander należy zadbać o skuteczne odpylanie i ograniczać kontakt skóry z drewnem. Zawarty w palisandrze dalbergion może powodować uczulenia skóry. 

Utrata barwy pod wpływem światła

W czasie wykonywania posadzek z drewna palisander samo lakierowanie nie sprawia zwykle większych problemów, jednak po zastosowaniu niektórych rodzajów lakierów można zaobserwować znaczne blaknięcie drewna pod wpływem światła. W celu sprawdzenia, w jakim stopniu zastosowany lakier wpływa na zmianę barwy palisandru przeprowadziłem próbę, polegającą na polakierowaniu płyty wykonanej z parkietu litego palisander trzema różnymi lakierami podkładowymi, a następnie całości wodorozcieńczalnym, dwuskładnikowym lakierem poliuretanowym. Jako podkładów użyłem trzech różnych lakierów, które zalecane są przez ich producentów do stosowania na egzotycznych gatunkach drewna. Pierwszym lakierem był alkoholowy, jednoskładnikowy lakier podkładowy, drugim – rozpuszczalnikowy, dwuskładnikowy, poliuretanowy lakier podkładowy, trzecim - wodorozcieńczalny, dwuskładnikowy lakier podkładowy. Po polakierowaniu płyta została umieszczona przy oknie od strony południowowschodniej. Częściowo, w górnej części, płyta została zasłonięta podwójną warstwą grubego papieru. Po trzech miesiącach ekspozycji na światło różnicepomiędzy trzema polami pokrytymi poszczególnymi lakierami podkładowymi jest wyraźnie widoczna. Najwierniej pierwotny kolor zachował się na części zabezpieczonej rozpuszczalnikowym, dwuskładnikowym lakierem poliuretanowym. Na częściach pokrytych lakierami alkoholowym i wodnym wyblaknięcie drewna jest bardzo wyraźne.

Posadzki z Palisandru

W Polsce palisander dostępny jest w postaci deski parkietowej 15 x 45 x 450-1200 mm, litej desce trójlamelowej, lakierowanej fabrycznie o wymiarach 15 x 150 x 1220 mm i mozaiki Avangarde o wymiarach 15 x 20 x 200-300 mm. Przy względnej wilgotności powietrza 50% i temperaturze 20°C palisander osiąga stan równowagi higroskopijnej na poziomie ok. 9,0%.