Massaranduba - niezwykłe drewno
Massaranduba (Manilkara bidentata) jest drzewem liściastym rosnącym w Ameryce Południowej m.in. na terenach Brazylii, Wenezueli, Kolumbii oraz Peru. Jest to stosunkowo duży gatunek drewna osiągający wysokość od 40 do 50 m, natomiast średnica pnia dochodzi do 120 cm. Drzewo to ma charakterystyczne ogromne liście, zaraz po ścięciu waży w granicach 1300 kg/m3. Drewno o takim ciężarze tonie w wodzie nawet po wyschnięciu.
Właściwości mechaniczne tego gatunku spowodowały, że był on nawet wykorzystywany, jako materiał na szyny kolejowe. W Ameryce Połnocnej znane jest jako Bullet Wood – drewno na pociski, ze względu na swoją ogromną twardość. Naukowa nazwa należącej do rodziny Sapotaceae Massaranduby to Manilkara elata Monac., Manilkara huberi Standl., Manilkara bidentata A. Chev. i Manilkara surinamensis Dub. Massaranduba występuje w Ameryce Południowej i znana jest w krajach pochodzenia pod nazwami: Maçaranduba i Maparajuba (Brazylia), Balata (Kolumbia, Wenezuela i Gujana), Nispero (Kolumbia i Panama), Balata Franc, Balata gomme (Gujana Francuska), Pamashto i Quinilla Colorada (Peru). Lateks Massaranduby jest jest jadalny i niektórzy spożywają go, jako zastępstwo krowiego mleka. Z soku mlecznego pozyskiwana jest zaś gutaperka (tworzywo podobne do kauczuku naturalnego, ale nieelastyczne).
Drewno to zaraz po ścięciu ma kolor czerwony, różowego beżu, z czasem ciemnieje do czerwonego brązu, bordowego. Nie wykazuje wyraźnej struktury i pozbawione jest większych porów. Deski tarasowe z tego gatunku pod wpływem czynników atmosferycznych (promieniowania słonecznego i księżycowego, pyłków roślin, zanieczyszczenia atmosferycznego) pogłębiają kolor do mahoniowego, ciemno-brązowego i patynują się na kolor szary, możliwość występowania ciemnych plamek powstających w wyniku rozwoju drobnoustrojów i bakterii występujących w klimacie środkowoeuropejskim. Massaranduba posiada dużą odporność na starzenie biologiczne, gnicie i infekcje pasożytnicze. Charakteryzuje się wysoką twardością i odpornością na ścieranie, wgniecenia oraz warunki atmosferyczne. Przy obróbce silnie tępi narzędzia. Po dokładnej obróbce można uzyskać bardzo gładką, łatwą do wypolerowania powierzchnię.
Dzięki swoim właściwościom idealnie nadaje się do pomieszczeń o intensywnym użytkowaniu tj. biura, sklepy, restauracje, ciągi komunikacyjne a nawet magazyny. Jest to drewno trwałe o wysokiej odporności na biodegradację (starzenie biologiczne). Nie wymaga konserwacji przy zastosowaniach zewnętrznych. Potwierdzeniem tego jest fakt, iż używane było do budowy mostów, podkładów kolejowych, budowli portowych oraz masywnych konstrukcji.
Klejenie drewna Massaranduba jest bezproblemowe przy zastosowaniu wysokoelastycznych jednoskładnikowych klejów poliuretanowych. Do montażu deski tarasowej stosowane są śruby lub specjalne zaczepy. Z uwagi na bardzo dużą gęstość i twardość drewno musi przed wkręcaniem śrub zostać nawiercone. Obróbka ręczna i maszynowa przebiega bez trudności, wymaga jednak ze względu na wyjątkową twardość drewna stosowania dobrze przygotowanych narzędzi (piły z węglikami, cyrkoniowe lub ceramiczne materiały ścierne). W drewnie Massaranduba występują bardzo drobne złogi minerałów, które jednak ze względu na rozmiary nie mają większego wpływu na tępienie narzędzi i materiałów ściernych. Uzyskiwane w struganiu powierzchnie są gładkie, czemu sprzyja ścisła, zwarta struktura drewna.
Massaranduba jest drewnem o zwartej strukturze, którego powierzchnia po szlifowaniu jest bardzo gładka i połyskliwa. Elementy stosowane na zewnątrz są zwykle olejowane lub pozostają ze względu na wyjątkową trwałość drewna bez dodatkowego zabezpieczenia powierzchni. Drewno Massaranduba jest na tyle trwałe, że nawet po zakopaniu w ziemi przez długi czas nie ulega zniszczeniu. W czasie cięcia i szlifowania Massaranduba należy unikać kontaktu z pyłem, ponieważ może on powodować uczulenia skóry.
Właściwości Massaranduba:
Występowanie: tropikalne rejony Ameryki Południowej
Ciężar właściwy świeżego drewna (kg/m³): 1.300
Ciężar właściwy przy 12 % (kg/ m³) średni: 1.100
Skurcz styczny (T%): 9,4
Skurcz promieniowy (R%): 7,19
Wytrzymałość na ściskanie ┴ (N/mm ²): 90
Zginanie statyczne (N/mm²): 190
Moduł elastyczności (N/mm²): 19.600
